Όταν οι Αμερικανοί πρόεδροι επισκέπτονται τη Μέση Ανατολή, φτάνουν συνήθως με ένα στρατηγικό όραμα για την περιοχή, ακόμη και αν αυτό φαίνεται μακρινό. Όχι ο Ντόναλντ Τραμπ. Ο σημερινός πρόεδρος των ΗΠΑ θέλει ένα πράγμα μόνο. Επιχειρηματικές συμφωνίες.
Ο πρόεδρος Τραμπ θα περιοδεύσει αυτή την εβδομάδα στον Κόλπο αναζητώντας ένα πράγμα πάνω απ’ όλα: Συμφωνίες για αεροπλάνα, πυρηνική ενέργεια, επενδύσεις στην τεχνητή νοημοσύνη, όπλα. Οτιδήποτε βάζει μια υπογραφή στο κάτω μέρος μιας σελίδας. Μάλιστα, ενώ σχεδίαζε το πρώτο μεγάλο υπερπόντιο ταξίδι της δεύτερης θητείας του, μια τετραήμερη επίσκεψη σε Σαουδική Αραβία, Κατάρ και Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ο Τραμπ είπε στους συμβούλους του ότι ήθελε να ανακοινώσει συμφωνίες που θα ξεπερνούσαν το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια, σύμφωνα με τους Τάιμς της Νέας Υόρκης.
Το branding και η στρατηγική
Ως άσκηση branding έχει απόλυτο νόημα. Θα επισκεφθεί παλάτια, θα περπατήσει σε κόκκινα χαλιά και θα του φέρονται σαν να είναι βασιλιάς σε μια περιοχή που είναι όλο και πιο ζωτικής σημασίας για τα οικονομικά συμφέροντα της οικογένειας Τραμπ.
Ωστόσο, ως στρατηγική άσκηση, ο σκοπός του ταξιδιού παραμένει ομιχλώδης. Δεν είναι σαφές ποιοι στόχοι εξωτερικής πολιτικής, αν υπάρχουν, θα προωθηθούν σε αυτή την επίσκεψη. Για παράδειγμα, επί Μπάιντεν, οι διαπραγματεύσεις για την πώληση στη Σαουδική Αραβία δισεκατομμυρίων δολαρίων σε μη στρατιωτικό πυρηνικό εξοπλισμό -και τη δυνατότητα να εμπλουτίζει το δικό της ουράνιο- συνδέθηκαν με έναν διπλωματικό στόχο: να πειστεί το Ριάντ να αναγνωρίσει το Ισραήλ.
Οι συνεργάτες του Τραμπ επιμένουν ότι εξακολουθεί να θέλει να μεσολαβήσει για μια συμφωνία εξομάλυνσης μεταξύ της Σαουδικής Αραβίας και του Ισραήλ. Αλλά με τον πόλεμο στη Γάζα να μαίνεται, ο πρίγκιπας διάδοχος Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν της Σαουδικής Αραβίας δεν ενδιαφέρεται να αγκαλιάσει δημοσίως τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Και το σημερινό ενδιαφέρον του κ. Τραμπ να συνδεθεί με τον κ. Νετανιάχου δεν είναι πολύ μεγαλύτερο από εκείνο του πρίγκιπα διαδόχου. Έτσι, μια στάση στο Ισραήλ δεν μπήκε στο πρόγραμμά του, αναφέρουν οι New York Times. Αντιθέτως ίσως μπει στο πρόγραμμα επίσκεψη στην Τουρκία, αν δει «ότι μπορεί να υπάρξει αποτέλεσμα» στις συνομιλίες για την Ουκρανία.
Επίσης δεν θα υπάρξει συνάντηση στο Ριάντ μεταξύ του κ. Τραμπ και του προέδρου της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν, όπως είχε κάποτε ελπίσει ο Τραμπ. Και η ομάδα του Τραμπ έχει κρατήσει μυστική στάση σχετικά με την κατάσταση της διπλωματίας με το Ιράν και τα πυρηνικά του, μη θέλοντας να διαταράξει τις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται πίσω από κλειστές πόρτες στο Ομάν, μια χώρα που ο κ. Τραμπ δεν επισκέπτεται σε αυτό το ταξίδι.
“Η μετάβαση στη Μέση Ανατολή αυτή τη στιγμή έχει να κάνει περισσότερο με τα οικονομικά, όχι με τη στρατηγική”, δήλωσε ο Dennis B. Ross, ένας μακροχρόνιος διαπραγματευτής για την ειρήνη στη Μέση Ανατολή, ο οποίος εργάζεται τώρα στο Ινστιτούτο Πολιτικής για την Εγγύς Ανατολή της Ουάσινγκτον. “Του αρέσουν σαφώς αυτού του είδους τα ταξίδια που έχουν ανακοινώσεις για μεγάλες συμφωνίες, γιατί αυτή είναι η ενασχόλησή του. Η εστίασή του, η προτεραιότητά του, είναι πολύ περισσότερο στην οικονομική, χρηματοπιστωτική πλευρά των πραγμάτων”.
Η οικογενειακή στρατηγική Τραμπ
Στρατηγικής σημασίας για τον Τραμπ θα είναι μια σειρά οικονομικών συναλλαγών που ο ίδιος θα παρουσιάσει ως παραγωγή θέσεων εργασίας για τους Αμερικανούς εργαζόμενους. Η ατζέντα ευθυγραμμίζεται βολικά με τα επεκτεινόμενα επιχειρηματικά σχέδια του κ. Τραμπ.
Η οικογένειά του έχει έξι εκκρεμείς συμφωνίες με μια εταιρεία ακινήτων που ανήκει κατά πλειοψηφία στη Σαουδική Αραβία, μια συμφωνία για κρυπτονόμισμα με μια θυγατρική της κυβέρνησης των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και ένα νέο σχέδιο για γκολφ και πολυτελείς βίλες που υποστηρίζεται από την κυβέρνηση του Κατάρ.
Οι Καταριανοί καταβάλλουν μεγάλες προσπάθειες για να προσεταιριστούν τον Τραμπ. Η κυβέρνηση Τραμπ είναι έτοιμη να δεχτεί ένα πολυτελές αεροπλάνο Boeing 747-8 ως δωρεά από τη βασιλική οικογένεια του Κατάρ, το οποίο θα αναβαθμιστεί για να χρησιμεύσει ως Air Force One. Είναι το μεγαλύτερο ίσως ξένο δώρο που έχει λάβει ποτέ η αμερικανική κυβέρνηση, δήλωσαν αρκετοί Αμερικανοί αξιωματούχοι με γνώση του θέματος. Το σχέδιο που συζητείται εγείρει ουσιαστικά ηθικά ζητήματα, ιδίως δεδομένου ότι ο κ. Τραμπ θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το αεροπλάνο αξίας 400 εκατομμυρίων δολαρίων μετά την αποχώρησή του από το αξίωμα, λαμβάνοντας το ως δωρεά στην προεδρική του βιβλιοθήκη.
Η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ διαχειρίζονται περιουσιακά στοιχεία τρισεκατομμυρίων δολαρίων σε όλο τον κόσμο και έχουν γίνει όλο και περισσότερο διπλωματικές και οικονομικές δυνάμεις που πρέπει να υπολογίζονται. Αλλά η εξωτερική τους πολιτική έχει αποκλίνει από την αμερικανική τα τελευταία χρόνια. Οι τρεις χώρες έχουν δημιουργήσει στενούς δεσμούς με την Κίνα, τη Ρωσία και το Ιράν, εκτός από τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες παραμένουν ο απαραίτητος αμυντικός σύμμαχός τους και λειτουργούν στρατιωτικές βάσεις στα εδάφη τους.
Για τον πρίγκιπα Μοχάμεντ, η απόφαση του προέδρου να κάνει το βασίλειο έναν από τους προορισμούς του πρώτου μεγάλου ταξιδιού του στο εξωτερικό -για δεύτερη φορά- επιβεβαιώνει την πεποίθησή του ότι η Σαουδική Αραβία είναι μια ανερχόμενη παγκόσμια δύναμη, με μια έλξη που οι ισχυροί ηγέτες δεν μπορούν να αγνοήσουν.
Τον χρυσώνουν στον Κόλπο
Οι βασιλικές οικογένειες του Κόλπου γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα πώς να μιλούν τη γλώσσα του κ. Τραμπ. Για χρόνια ο ίδιος παραληρούσε για τη χρυσοποίκιλτη υποδοχή του στη Σαουδική Αραβία το 2017, στο πρώτο του ταξίδι στο εξωτερικό ως πρόεδρος. Πρόβαλαν μια πολυώροφη εικόνα του προσώπου του κ. Τραμπ στην πρόσοψη του ξενοδοχείου Ritz-Carlton του Ριάντ, όπου ο πρίγκιπας Μοχάμεντ φυλάκισε αργότερα αντιπάλους του.
Αμερικανικές σημαίες παρατάχθηκαν στους αυτοκινητόδρομους, ο τραγουδιστής της κάντρι Toby Keith εμφανίστηκε σε ένα κατάμεστο από Σαουδάραβες οπαδούς και ο κ. Τραμπ συμμετείχε σε έναν παραδοσιακό χορό με σπαθιά.
Κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης σε ένα κέντρο για την αντιμετώπιση του εξτρεμισμού, ο πρόεδρος έβαλε τα χέρια του σε μια λαμπερή σφαίρα μαζί με τον βασιλιά Σαλμάν της Σαουδικής Αραβίας και τον πρόεδρο της Αιγύπτου Αμπντέλ Φατάχ ελ Σίσι. Ωστόσο, ο κ. Τραμπ εγκατέλειψε το αξίωμά του το 2021 πιστεύοντας ότι ο πρίγκιπας διάδοχος του χρωστούσε. Είχε έρθει να υπερασπιστεί τον πρίγκιπα Μοχάμεντ σε μια εποχή που οι δυτικές ελίτ τον απέφευγαν μετά τη δολοφονία του αρθρογράφου της Washington Post και Σαουδάραβα αντιφρονούντα Τζαμάλ Κασόγκι.
Η υπόθεση Κασόγκι
Ενώ ο πρίγκιπας Μοχάμεντ αρνήθηκε ότι γνώριζε για τη δολοφονία το 2018, η C.I.A. εκτίμησε ότι ήταν πιθανό να είχε εγκρίνει την αποστολή των Σαουδαράβων δολοφόνων και υπήρξε διακομματική κατακραυγή στην Ουάσινγκτον. Αλλά ο κ. Τραμπ, αφού δήλωσε ότι θα ακολουθήσει τα στοιχεία και θα λάβει μέτρα κατά των δολοφόνων του κ. Κασόγκι, στάθηκε στο πλευρό του πρίγκιπα Μοχάμεντ και πήρε τα εύσημα για τη διάσωσή του.
“Του έσωσα τον κώλο”, είπε ο κ. Τραμπ στον δημοσιογράφο Μπομπ Γούντγουορντ στις αρχές του 2020. “Κατάφερα να πείσω το Κογκρέσο να τον αφήσει ήσυχο. Κατάφερα να τους κάνω να σταματήσουν”. Ο πρίγκιπας διάδοχος ανταπέδωσε τη χάρη. Κανένα μέρος του κόσμου δεν ήταν πιο σημαντικό για την αυξανόμενη οικονομική ευημερία της οικογένειας Τραμπ από τη Μέση Ανατολή, ιδίως από το 2021, μετά την επίθεση της 6ης Ιανουαρίου στο Καπιτώλιο, μετά την οποία ο κ. Τραμπ και οι συγγενείς του αντιμετωπίστηκαν ως παρίες από μεγάλο μέρος της επιχειρηματικής κοινότητας της Αμερικής.
Μέσα σε αυτό το κλίμα ο Τζάρεντ Κούσνερ, γαμπρός του κ. Τραμπ και πρώην ανώτερος σύμβουλός του στον Λευκό Οίκο, ξεκίνησε το δικό του fund (επενδυτικό ταμείο). Ο μεγαλύτερος χρηματοδότης του έγινε ο πρίγκιπας Μοχάμεντ. Έξι μήνες αφότου ο κ. Κούσνερ έφυγε από τον Λευκό Οίκο, ο πρίγκιπας διάδοχος παρέκαμψε τις ανησυχίες των επενδυτικών συμβούλων του και εξασφάλισε ότι το σαουδαραβικό κρατικό επενδυτικό ταμείο επένδυσε 2 δισεκατομμύρια δολάρια στην εταιρεία του κ. Κούσνερ, καθιστώντας τους Σαουδάραβες μακράν τον μεγαλύτερο επενδυτή της.
Οι επιχειρήσεις γκολφ
Όταν Τραμπ έχασε τις εκλογές, οι Σαουδάραβες ξόδεψαν εκατομμύρια για να αποσπάσουν κορυφαίους παίκτες γκολφ του P.G.A.. Κινδύνεψε τότε το PGA Tour των ΗΠΑ, καθώς ανερχόταν το LIV Golf των Σαουδαράβων. Τα γήπεδα γκολφ και τα θέρετρα του Τραμπ έχασαν εκατομμύρια, πριν τα δύο πρωταθλήματα υπογράψουν μια προκαταρκτική συμφωνία συνεργασίας το 2023.
Η συγκυρία ήταν ιδανική για τον Τραμπ. Είδε την ευκαιρία να επαναφέρει τα γήπεδα γκολφ του στον παγκόσμιο χάρτη. Η LIV Golf διοργάνωσε τουρνουά στα γήπεδα του Τραμπ για τέσσερα συνεχόμενα χρόνια, αυξάνοντας το διεθνές προφίλ των θέρετρων γκολφ του αμερικανού προέδρου, αυξάνοντας τα έσοδα στα ξενοδοχεία και τα εστιατόριά του.
Η οικογένεια του κ. Τραμπ έχει επίσης υπογράψει συμφωνίες με μια εταιρεία ακινήτων που ανήκει κατά πλειοψηφία στη Σαουδική Αραβία για την κατασκευή έργων στην Τζέντα, στο Ντουμπάι και στο Μουσκάτ του Ομάν, μεταξύ άλλων τοποθεσιών. Την Τρίτη, όταν αναμένεται να φθάσει ο Τραμπ, η σαουδαραβική κυβέρνηση σχεδιάζει να φιλοξενήσει ένα επενδυτικό φόρουμ με τον τσάρο της κρυπτογράφησης του Λευκού Οίκου Ντέιβιντ Σακς και άλλους Αμερικανούς επιχειρηματίες, συμπεριλαμβανομένων των επικεφαλής των IBM, BlackRock, Citigroup, Palantir και Qualcomm, μιας εταιρείας ημιαγωγών.
Οι υποσχέσεις των Εμιράτων
Ο πρίγκιπας Μοχάμεντ έχει υποσχεθεί να επενδύσει 600 δισεκατομμύρια δολάρια στις Ηνωμένες Πολιτείες τα επόμενα τέσσερα χρόνια – αριθμός που οι οικονομολόγοι λένε ότι είναι εξαιρετικά απίθανο να υλοποιηθεί, καθώς το βασίλειο παλεύει με την έλλειψη ρευστότητας.
Οι Εμιρατινοί έχουν υποσχεθεί επενδύσεις ύψους 1,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων στις ΗΠΑ σε διάστημα 10 ετών. Ο σεΐχης Μοχάμεντ μπιν Ζαγιέντ αλ Ναχιάν, ο κυβερνήτης των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, έχει βρει όλο και περισσότερο το δικό του δρόμο.
Οι αυξανόμενοι δεσμοί της χώρας τόσο με αμερικανικούς αντιπάλους όπως η Κίνα όσο και με αναπτυσσόμενες οικονομίες όπως η Ινδία αποτελούν προετοιμασία για έναν κόσμο που μπορεί κάποια μέρα να μην κυριαρχείται πλέον από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλά οι ηγέτες του Κόλπου εκτιμούν τον συναλλακτικό χαρακτήρα του κ. Τραμπ. Ο Αμερικανός πρόεδρος, όπως διαπίστωσαν, δεν τους κάνει διαλέξεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Πηγή
www.enikos.gr
