Τα οστά είναι υπόλευκοι, σκληροί και ανθεκτικοί ιστοί. Συνδεόμενα με τις αρθρώσεις,
σχηματίζουν τον σκελετό του σώματος μας στον οποίο οφείλουμε το σχήμα μας. Σε αυτόν
στηρίζονται τα μαλακά μόρια και προστατεύονται ευπαθή όργανα, όπως ο εγκέφαλος ή τα
σπλάγχνα του θώρακα και της πυέλου. Τα οστά αποτελούν αποθήκη αλάτων ασβεστίου
και φωσφόρου για τις ανάγκες του οργανισμού μας. Ο ερυθρός μυελός τους που υπάρχει
στο σπογγώδη οστίτη ιστό παράγει τα κύτταρα του αίματος. Στα μακρά ή επιμήκη ή
αυλοφόρα οστά όπως είναι το βραχιόνιο, το μηριαίο και άλλα, στον αυλό τους, υπάρχει ο
κίτρινος μυελός των οστών που αποτελεί αποθήκη λίπους. Τα διακρίνουμε σε
επιμήκη(μακρά, ή αυλοφόρα ), βραχέα, πλατέα και αεροφόρα.
Η οστική πυκνότητα επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, αλλά τρεις είναι πιο
σημαντικοί, που μπορούν να μας βοηθήσουν να αυξήσουμε ή να διατηρήσουμε την οστική
μας πυκνότητα και να αποφύγουμε την οστεοπόρωση.
Βιταμίνη D : Σχετίζεται με την οστική πυκνότητα, καθώς συμβάλλει στην απορρόφηση του
ασβεστίου, ρυθμίζει τις θυρεοειδικές ορμόνες, αποτρέποντας την απώλεια οστικής μάζας
και σχετίζεται με ομαλή επιμετάλλωση των οστών. Επιπρόσθετα, δυναμώνει τους μύες
περιορίζοντας τον κίνδυνο πτώσης και επομένως και τον κίνδυνο πρόκλησης κατάγματος.
Η βιταμίνη D παράγεται στο σώμα μας και συγκεκριμένα στο δέρμα μέσω της έκθεσης μας
στον ήλιο, επίσης μπορούμε να την προσλάβουμε και διατροφικά από ορισμένα τρόφιμα.
Ο επιπολασμός της έλλειψης βιταμίνης D είναι ιδιαίτερα υψηλός, ακόμα και σε χώρες με
μεγάλη ηλιοφάνεια, όπως η Ελλάδα. Αυτό έχει να κάνει με τη μικρή χρονικά έκθεση μας
στον ήλιο, τη μόλυνση της ατμόσφαιρας, την κάλυψη σχεδόν όλου του σώματος με ρούχα
κλπ.
Η έλλειψη της είναι μεγαλύτερη στους ηλικιωμένους, καθώς η παραγωγή της από το δέρμα
μας μειώνεται με την ηλικία, ενώ συνάμα ο τρόπος ζωής μας αλλάζει και οι δραστηριότητες
μας κάτω από τον ήλιο μειώνονται. Τα επίπεδα βιταμίνης D σχετίζονται θετικά με την
οστική πυκνότητα και επομένως η λήψη συμπληρωμάτων της από ηλικιωμένους μπορεί
να αυξήσει την οστική τους πυκνότητα και να μειώσει τον κίνδυνο πρόκλησης κατάγματος.
Ασβέστιο : Αποτελεί το βασικό συστατικό των οστών μας. Τα οστά είναι οι αποθήκες
ασβεστίου στο σώμα μας και το προμηθεύουν με αυτό όταν υπάρχει ανάγκη.
Η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη ασβεστίου ποικίλει σύμφωνα με την
ηλικία(μεγαλύτερη ανάγκη υπάρχει στην εφηβεία και μετά την εμμηνόπαυση). Πηγές του
είναι κυρίως το γάλα, το γιαούρτι και το τυρί, αλλά και άλλες τροφές όπως το μπρόκολο, τα
σύκα, τα πορτοκάλια, οι σαρδέλες κ.ά., που περιέχουν όμως πολύ μικρές ποσότητες του.
Οι ανάγκες του οργανισμού μας σε ασβέστιο μπορούν να καλυφθούν με καθημερινή
πρόσληψη τροφίμων πλούσιων σε ασβέστιο όπως 1 ποτήρι γάλα, ή 1 κεσεδάκι γιαούρτι ή
30 γρ. τυρί και 4 σαρδέλες.
Συμπληρώματα ασβεστίου είναι σύνηθες να χορηγούνται, ειδικά σε γυναίκες μετά την
εμμηνόπαυση, όμως η πρόσληψη του από φυσικές πηγές είναι προτιμότερη, καθώς αυτές
περιέχουν και άλλα απαραίτητα για τον οργανισμό μας θρεπτικά συστατικά. Υπερβολική
πρόσληψη ασβεστίου ενδέχεται να είναι επιβλαβής για την καρδιαγγειακή μας υγεία και
σχετίζεται επίσης πιθανά με μείωση της απορρόφησης φωσφόρου.
Η χορήγηση συμπληρωμάτων ασβεστίου μόνο έχει μικρή επίδραση στην απώλεια οστών
και στην οστική πυκνότητα. Η χορήγηση όμως συνδυαστικά βιταμίνης D και ασβεστίου
φαίνεται πως επιφέρει βελτίωση.
Φυσική Δραστηριότητα : Η φυσική δραστηριότητα σχετίζεται με καλύτερη οστική υγεία,
με δυνατότερα οστά και μύες και μπορεί να συμβάλει στην πρόληψη και την αντιμετώπιση
της οστεοπόρωσης.
Το είδος της φυσικής δραστηριότητας που προτείνεται για τη δράση αυτή είναι μια μέτρια
προς έντονη σωματική δραστηριότητα με ασκήσεις όπως έντονο περπάτημα, τρέξιμο,
βάρη, ορειβασία κ.ά. Οι δραστηριότητες χαμηλότερης έντασης δεν επηρεάζουν την οστική
πυκνότητα.
Άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν την οστική πυκνότητα είναι η επαρκής πρόσληψη
πρωτεϊνών και φωσφόρου, το κάπνισμα, το αλκοόλ κ.ά..
Κλείνοντας, αξίζει να σημειώσουμε ότι η προσπάθεια να διατηρούμε τα οστά μας υγιή δεν
αφορά μόνο όσους ανήκουν στην ομάδα αυξημένου κινδύνου, δηλαδή τις γυναίκες μετά
την εμμηνόπαυση, αλλά πρέπει να θυμόμαστε πως τα γερά οστά χτίζονται για όλους μας
από τα πρώτα χρόνια της ζωής μας και η σωστή διατροφή καθώς και η άσκηση μπορούν
να προλάβουν αρχικά την οστεοπενία και την οστεοπόρωση αργότερα, πάθηση που
αφορά όλους.
O Βαγγέλης Κίτσος, είvαι Διαιτολόγος , Διατροφολόγος απόφοιτος του τμήματος Διατροφής & Διαιτολογίας του ανθρώπου, της σχολής Επαγγελμάτων Υγείας και Πρόνοιας του Ανώτατου Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Κρήτης. Διατηρεί διαιτολογικό γραφείο στην Πρέβεζα, Λεωφόρος Ιωαννίνων 165 (κόμβος) ,
